Χαρτογράφηση-Καταγραφή κτισμάτων που παρουσιάζουν αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και αντανακλούν τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες της πόλης στις διάφορες ιστορικές περιόδους
Από την κάτω αγορά στη Λιμνοθάλασσα
Διασχίζοντας την πόλη από την κάτω αγορά (γειτονιά Αγ.Σπυρίδωνα) μέχρι «τη θάλασσα εκεί τη ρηχή και την ήρεμη, τη θάλασσα εκεί την πλατιά τη μεγάλη» όπως έγραψε ο Κωστής Παλαμάς συναντάμε αξιόλογα κτήρια.
Το Μεσολόγγι χαρακτηρίζεται από τη λιμνοθάλασσα (φυσικό περιβάλλον) αλλά παράλληλα είναι και δομημένο-χτισμένο περιβάλλον, δηλαδή τα σπίτια και η πόλη που ζούμε. Αυτό αποτελεί την αρχιτεκτονική και πολεοδομική κληρονομιά μας.
Σύμφωνα με την παράδοση εκεί όπου βρίσκεται η πόλη υπήρχαν τρεις νησίδες.
Η μια προς την επάνω αγορά η άλλη προς την πλατεία Μπότσαρη και η τρίτη και παλιότερη γύρω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα.
Θεωρώντας ότι ο τόπος πρωτοκατοικήθηκε το 16ο αιώνα από ναυτικούς (πειρατές) και ντόπιους ψαράδες, αναμφισβήτητα ο πρώτος τύπος κατοικίας του Μεσολογγίου είναι η πελάδα.
Η οικονομική ακμή της πόλης λίγο πριν και αμέσως μετά τα Ορλωφικά και μέχρι την έξοδο, έδωσε χαρακτηριστικά δείγματα αρχιτεκτονικής που δυστυχώς δεν σώζονται λόγω του μεγάλης καταστροφής το 1826. Μοιραία λοιπόν έχουμε ελάχιστα προεπαναστατικά κτίσματα κι αυτά ή ερείπια ή με εκτεταμένες αλλοιώσεις.
Από την σύσταση του Νέου Ελληνικού κράτους υπήρξε ανοικοδόμηση στην οποία απεικονίζεται τόσο η ρυθμολογία και μορφολογία, όσο και η οικονομική κατάσταση του τόπου, από το 1828 μέχρι σήμερα.
Τα οικοδομήματα κατατάχθηκαν σε τέσσερις κατηγορίες:
1. Τα προεπαναστατικά προ του 1830
2. Τα προνεοκλασικά 1830-1880
3. Τα νεοκλασικά 1880-1930 και
4. Τα νεώτερα 1930-1950.
Η περίοδος των νεοκλασικών 1880-1930 ταυτίζεται με την τελευταία οικονομική αναλαμπή του Μεσολογγίου. Κατασκευάζονται κτήρια διώροφα ή και τριώροφα που τα διακρίνει μια διάθεση προβολής και εντυπωσιασμού.
Η χαρτογράφηση στηρίζεται σε εργασία του 2000 με τίτλο «Κωδικοποίηση και αποδελτίωση κτισμάτων και μνημείων της πόλης του Μεσολογγίου που παρουσιάζουν αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και εντοπισμός ιστορικών τόπων της πόλης» ομάδας εργασίας του ΤΕΕ αιτωλ/νίας από τους αρχιτέκτονες: Καλαμπόκα Βίκυ, Σαρρή Σοφία, Πετρόπουλο Γεράσιμο και συντονιστή τον Χρήστο Πετρόπουλο πολιτικό μηχανικό μέλος της τότε διοίκησης του ΤΕΕ Aιτωλ/νίας
