Οι παραπάνω χώροι εντάσσονται σ’ ένα οργανωμένο δίκτυο επισκέψιμων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Αιτωλοακαρνανίας, που περιλαμβάνει χώρους και εκτός των χωρικών ορίων του Δήμου της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, όπως είναι το Ιερό του Απόλλωνος στον Θέρμο, που αποτέλεσε κατά την αρχαιότητα το θρησκευτικό κέντρο και την πολιτική έδρα της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Εκεί κάθε χρόνο πραγματοποιούνταν εμπορικές συναθροίσεις και οι αρχαιρεσίες της Συμπολιτείας. Πολύ κοντά στον χώρο, μόλις το 2016 εγκαινιάστηκε το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Θέρμου, που περιλαμβάνει τη μόνιμη έκθεση και αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και υλοποίησης οργανωμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, όπου ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει την εξέλιξη από τα πρώτα ίχνη κατοίκησης του χώρου και τη δημιουργία του Ιερού έως τον μετασχηματισμό του σε θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο της Αιτωλικής Συμπολιτείας και την παρακμή του.

Άλλοι σημαντικοί επισκέψιμοι αρχαιολογικοί χώροι της Αιτωλοακαρνανίας είναι τα Κάστρα Βόνιτσας και Ναυπάκτου με το γραφικό βενετσιάνικο λιμανάκι, το επιθαλάσσιο οχυρό του Αντιρρίου, οι βυζαντινοί ναοί της Παναγίας Παναξιώτισσας στη Γαβρολίμνη και της Επισκοπής Μάστρου, που πιθανώς αποτέλεσε την έδρα της Επισκοπής Αχελώου κοντά στην περιοχή της Παραχελωίτιδας.

Η Αιτωλοακαρνανία αποτελεί ένα τεράστιο υπαίθριο αρχαιολογικό μουσείο λόγω του πλήθους των μνημείων της.

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος φροντίζει, ώστε οι αρχαιολογικοί χώροι αρμοδιότητάς της να αναδειχτούν και να μετεξελιχθούν σε οργανωμένους και επισκέψιμους χώρους μέσω εργασιών ανάδειξης των επιμέρους μνημείων τους, όπως καθαρισμοί, συντηρήσεις και ανατάξεις, διαμόρφωση διαδρομών περιήγησης των επισκεπτών, δημιουργία χώρων υποδοχής, ενημέρωσης και στάθμευσης, αλλά και μέσω μουσειοπαιδαγωγικών προγραμμάτων που απευθύνονται κυρίως προς τη μαθητική κοινότητα.

Τέτοιοι οργανωμένοι χώροι και μνημεία, που εμπίπτουν στα γεωγραφικά όρια του Δήμου της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου είναι η Καλυδώνα, η Πλευρώνα, οι Οινιάδες και το επιβλητικό συγκρότημα των Ρωμαϊκών Θερμών Αγίου Θωμά, το οποίο ενδεχομένως ανήκε στην επικράτεια μιας σπουδαίας αρχαίας αιτωλικής πόλης, της Αλίκυρνας, της οποίας εκτεταμένα τμήματα του πολεοδομικού ιστού τη ήλθαν πρόσφατα στο φως στο πλαίσιο κατασκευής του αυτοκινητόδρομου της Ιόνιας Οδού.

Η χαρτογράφηση της  ενότητα της Αρχαιότητας πραγματοποιείται με την υποστήριξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος, την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων  Ολυμπία Βικάτου, τον Αρχαιολόγο Γιώργο Σταμάτη και τη Μουσειοπαιδαγωγό  Μιμίκα Γαβρίνα.